GEOMETRIA TERENOWA W AUCIE – CZYM JEST I CO MÓWI?
Niemal każdy słyszał o prześwicie, kącie natarcia czy kącie rampowym. Nie wszyscy jednak wiedzą, czym są i co dokładnie mówią te wskaźniki. Geometria terenowa w aucie obejmuje znacznie więcej pojęć, najogólniej mówiąc to kryteria oceniające, jak skutecznie pojazd może pokonywać przeszkody i radzić sobie w terenie. Warto je poznać, by lepiej zrozumieć temat off-roadu i odkryć zdolności danego pojazdu do poruszania się w trudnym terenie. Opisujemy istotne wymiary i kąty, które wpływają na to, jak nasze auto poradzi sobie z pokonywaniem wzniesień, brodzeniem w wodzie czy innymi przeszkodami.
Spis treści:
1. Prześwit auta terenowego jako podstawowy parametr
1.1 Zawieszenie pneumatyczne z regulacją prześwitu
1.2 Rodzaje prześwitu
2. Czym jest kąt natarcia w samochodzie terenowym?
3.Czym jest kąt zejścia auta terenowego?
4. Co to jest kąt rampowy w terenówce?
4.1 Od czego zależy kąt rampowy?
5. Wykrzyżowanie osi a zdolności terenowe auta
5.1 Od czego zależy wykrzyżowanie osi?
6. Najczęściej zadawane pytania
6.1 Czym jest kąt natarcia?
6.2 Co to jest kąt zejścia?
6.3 Jak zmienia się kąt rampowy ze wzrostem rozstawu osi?
6.4 Jak wysoki prześwit wpływa na zdolności terenowe auta?
6.5 Czy napęd PHEV ogranicza zdolności terenowe?
PRZEŚWIT AUTA TERENOWEGO JAKO PODSTAWOWY PARAMETR
Prześwit to jeden z podstawowych parametrów branych pod uwagę podczas oceniania zdolności terenowych wybranego samochodu. W praktyce parametr ten oznacza maksymalną odległość pomiędzy podwoziem a płaszczyzną jezdni, po której jedzie samochód. Innymi słowy, jest to maksymalna wysokość teoretycznej przeszkody, jaką może pokonać pojazd nie zagrażając żadnym elementom umieszczonym w podwoziu, takim jak np. miska olejowa czy podzespoły napędu, zawieszenia lub układu wydechowego.
ZAWIESZENIE PNEUMATYCZNE Z REGULACJĄ PRZEŚWITU
W samochodach terenowych i SUV-ach wyposażonych w pneumatyczne zawieszenie możliwa jest regulacja odległości oddzielającej podwozie od podłoża. Z kolei w autach terenowych, wyposażonych w zawieszenie o stałym prześwicie, jego wartość zazwyczaj wynosi co najmniej 20 cm. Warto pamiętać, że wysokość zawieszenia pośrednio wpływa także na maksymalną głębokość brodzenia, czyli zdolność do pokonywania przeszkód wodnych.
Przykładem może być Range Rover, który w wersji z pneumatycznym zawieszeniem oferuje prześwit wynoszący aż do 29,5 cm, a także maksymalną głębokość brodzenia wynoszącą nawet 90 cm. Pokonywanie tak głębokich przeszkód jest możliwe także dzięki odpowiednio wysokiemu umieszczeniu podzespołów wrażliwych na obecność wody. Z kolei kamera 3D Surround z funkcją Wade Sensing informuje o zbliżaniu się poziomu wody do maksymalnej głębokości pojazdu. Zwiększoną kontrolę nad sytuacją, podczas ograniczonej widoczności zapewnia również nowoczesny system sterowania. Dostarcza on bowiem informacje w czasie rzeczywistym, dając pewność podczas pokonywania trudnych, błotnistych i wodnych terenów.
RODZAJE PRZEŚWITU
W szczegółowych specyfikacjach aut terenowych wyróżnia się dwa rodzaje prześwitu:
- prześwit poprzeczny – określa odległość pomiędzy podłożem a najniższym punktem w podwoziu pojazdu znajdującym się pomiędzy jego kołami,
- prześwit podłużny – wskazuje maksymalny odstęp pomiędzy najniższym punktem podwozia umieszczonym między osiami auta a podłożem.
| Model | Range Rover Evoque | Range Rover Velar | Range Rover Sport | Range Rover |
|---|---|---|---|---|
| Prześwit | do 212 mm | do 252 mm | do 280 mm | do 295 mm |
CZYM JEST KĄT NATARCIA W SAMOCHODZIE TERENOWYM?
Kąt natarcia to wyrażony w stopniach parametr, który określa zdolność samochodu do najazdu na znajdujące się całkiem prostopadle względem przodu auta wzniesienie lub inną pochyłość nawierzchni. W praktyce jest to kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną terenu a obrysem dolnej części nadwozia. Jego wielkość zależy nie tylko od wysokości prześwitu, lecz w dużej mierze także od kształtu przedniego zderzaka, osłony silnika oraz odległości umieszczenia przednich kół pojazdu względem najdalej wysuniętego elementu karoserii. Kąt natarcia popularnie nazywany jest także kątem najazdu.
CZYM JEST KĄT ZEJŚCIA AUTA TERENOWEGO?
Kąt zejścia, podobnie jak kąt natarcia, wyrażany jest w stopniach. Parametr ten dotyczy natomiast tyłu pojazdu, a dokładnie jest to kąt zawarty pomiędzy obrysem tylnej części nadwozia a płaszczyzną terenu. Wielkość kąta zejścia zależy m.in. od kształtu tylnego zderzaka, umieszczenia podzespołów układu wydechowego oraz odległości tylnego koła od najdalej wysuniętego ku tyłowi elementu nadwozia. Jeśli auto wyposażono w hak holowniczy, zapewnienie maksymalnej wartości tego parametru wymaga demontażu tego elementu podczas zjeżdżania ze stromego podłoża. Kąt zejścia bywa także nazywany kątem zjazdu.
CO TO JEST KĄT RAMPOWY W TERENÓWCE?
Kąt rampowy pozwala na określenie zdolności pojazdu do pokonania teoretycznej rampy, w postaci np. poprzecznej krzywizny terenu. Parametr ten stanowi kąt zawarty pomiędzy płaszczyznami przedniego i tylnego koła a najniższym punktem podwozia znajdującym się pomiędzy osiami samochodu względem wierzchołka przeszkody. Gdy kąt rampowy podłoża okaże się zbyt duży, samochód może zawisnąć na podwoziu powodując uszkodzenia jego podzespołów, a także uniemożliwiając dalszą jazdę.
OD CZEGO ZALEŻY KĄT RAMPOWY?
Kąt rampowy zależy od prześwitu poprzecznego pojazdu oraz odległości pomiędzy jego osiami. Samochody terenowe o krótszym rozstawie osi zapewniają większy kąt rampowy. Dzięki temu są w stanie pokonywać większe przeszkody pomiędzy osiami bez ryzyka uszkodzenia podzespołów podwozia. Korzystając z samochodu w terenie warto zwrócić szczególną uwagę na kąt rampowy pojazdu, ponieważ jest on zazwyczaj znacznie niższy niż np. kąt najazdu czy kąt zejścia. Oznacza to, w samochód z jednej strony może podjechać pod dość stromą przeszkodę, a z drugiej strony może chwilę później zawisnąć na podwoziu. To wszystko sprawia, że kąt rampowy bywa uważany za najważniejszy spośród wszystkich kątów składających się na geometrię terenową pojazdu.
WYKRZYŻOWANIE OSI A ZDOLNOŚCI TERENOWE AUTA
Wykrzyżowanie osi określa kąt zawarty pomiędzy przednią i tylną osią, gdy koła umieszczone z przodu i z tyłu samochodu znajdują się w maksymalnym wychyleniu poprzecznym zawieszenia. Pomiar tego parametru jest niemożliwy jedynie na podstawie rysunku. Aby wyliczyć wykrzyżowanie osi, niezbędne jest tworzenie specjalnych ramp, na które wjeżdżają pojazdy terenowe jednym z kół w celu osiągnięcia jak najdłuższego dystansu bez oderwania się od podłoża pozostałych kół. Im mniejsza wartość wykrzyżowania osi, tym szybciej jedno z kół pojazdu oderwie się od podłoża.
OD CZEGO ZALEŻY WYKRZYŻOWANIE OSI?
Wykrzyżowanie osi w znacznym stopniu zależy od skoku zawieszenia. W autach z zależnymi podzespołami zawieszenia wartość tego parametru zależy także od charakterystyki resorów. Podczas jazdy terenowej zdolności auta do wykrzyżowania osi wpływają na to, jaka siła nośna może zostać przeniesiona na koła pokonując podłoża o nieregularnych kształtach.
NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA:
Czym jest kąt natarcia?
-
Kąt natarcia to jeden z najważniejszych parametrów off-roadowych SUV-a terenowego. Określa on maksymalny kąt, pod jakim pojazd może wjechać na przeszkodę bez dotknięcia jej przednim zderzakiem. Zawarty jest on pomiędzy linią łączącą punkt styku przedniego koła z nawierzchnią i najniższy punkt przedniego zwisu a poziomą płaszczyzną nawierzchni. Im wyższy kąt natarcia, tym pojazd jest bardziej zdolny do pokonywania stromych podejść i przeszkód terenowych bez ryzyka uszkodzeń. W SUV-ie takim jak Range Rover kąt natarcia wynosi około 38 stopni, co czyni go idealnym do pokonywania trudnych warunków off-roadowych.
Co to jest kąt zejścia?
-
Podobnie jak kąt natarcia, kąt zejścia jest ważnym parametrem off-roadowym pojazdu terenowego. Określa on maksymalny kąt, pod jakim pojazd może zjechać z przeszkody bez dotknięcia jej tylnym zderzakiem. Zawarty jest on pomiędzy linią łączącą punkt styku przedniego koła z nawierzchnią i najniższy punkt przedniego zwisu a poziomą płaszczyzną nawierzchni. Im wyższy kąt zejścia, tym pojazd jest bardziej zdolny do pokonywania stromych zejść i przeszkód terenowych bez ryzyka uszkodzenia tylnej części pojazdu. W Range Rover kąt zejścia wynosi około 40 stopni.
Jak zmienia się kąt rampowy ze wzrostem rozstawu osi?
-
Kąt rampowy, znany również jako kąt prześwitu podłużnego, to kąt, pod jakim pojazd może przejechać przez przeszkodę, taką jak wzniesienie lub kamień, bez dotknięcia jej podwoziem. Jest to kąt utworzony przez linię poziomą i linię poprowadzoną od punktu styku przednich kół z ziemią do punktu styku tylnych kół z ziemią. Zmiana rozstawu osi (odległości między przednią a tylną osią) wpływa na kąt rampowy. Im krótszy rozstaw osi, tym większy kąt rampowy, co sprawia, że pojazd jest bardziej zdolny do pokonywania przeszkód terenowych. Z kolei im dłuższy rozstaw osi, tym mniejszy kąt rampowy, co może ograniczać zdolności terenowe pojazdu.
Jak wysoki prześwit wpływa na zdolności terenowe auta?
-
Wysoki prześwit, rozstaw osi oraz długość przedniego i tylnego zwisu razem wpływają na zdolność pokonywania dużych nierówności przez terenówkę. Wszystkie te parametry przekładają się na wartości kąta najazdu (natarcia), rampowego i zjazdu (zejścia). Dlatego przed zakupem warto porównać wartości tych kątów. Pamiętajmy jednak, że przy zawieszeniu pneumatycznym te wartości będą zależeć także od aktualnie ustawionego prześwitu.
Czy napęd PHEV ogranicza zdolności terenowe?
-
Dobra terenówka nie musi mieć pod maską diesla lub dużego silnika benzynowego. Nowoczesny, oszczędny i ekologiczny napęd plug-in hybrid sprawdza się na bezdrożach co najmniej równie dobrze jak klasyczne napędy. Dowodem na to jest nowy Defender PHEV – współczesne wcielenie legendarnej linii aut terenowych. Głębokość brodzenia do 900 mm, kąt natarcia do 37,5°, kąt zejścia do 40,0° i rampowy do 28,0° – to parametry, które pozwolą pokonać większość przeszkód.
Uwaga:
Wymienione w niniejszym artykule funkcje i dane mogą być dostępne tylko w określonych wersjach wyposażenia. Szczegóły dotyczące dostępności elementów wyposażenia, funkcji oraz aktualne dane techniczne dostępne są u autoryzowanych dealerów.