Napęd 4x4 stały, dołączany ręcznie i dołączany automatycznie – każde z tych rozwiązań ma swoje plusy. Czym się różnią? Stały napęd 4x4 działa płynnie, a dołączany ręcznie jest prosty i dobry do jazdy w terenie. Dołączany automatycznie to nowoczesne rozwiązanie, które łączy zalety obu technologii. Przeczytaj, jakie są cechy poszczególnych napędów.
Spis treści:
1. Czym jest stały napęd na cztery koła?
2. Czym wyróżnia się dołączany napęd na cztery koła?
3. Jakie są zalety automatycznie dołączanego napędu AWD?
4. Dołączany automatycznie napęd AWD w nowoczesnych SUV-ach
4.1 Standard Driveline 2
4.2 Active Driveline 2
4.3 Electric Rear Axe Drive
4.4 AWD z IDD i 2-stopniową skrzynią rozdzielczą
5. Najczęściej zadawane pytania
5.1 Kiedy przyda się napęd 4x4?
5.2 Jakie cechy ma stały napęd 4x4?
5.3 Czym jest dołączany napęd 4x4?
5.4 Czym jest automatycznie dołączany napęd 4x4?
5.5 Który napęd 4x4 warto wybrać?
Czym jest stały napęd na cztery koła?
Stały napęd 4x4 to układ, który ma określony rozdział momentu obrotowego między osiami. Może on wynosić 40/60, 50/50 czy 60/40 między przodem a tyłem. Warianty są różne, ale najważniejsze jest to, że proporcje są stałe, stąd nazwa tego napędu.
Właśnie ta cecha jest największą zaletą tego rozwiązania. Stały napęd na obie osie działa bardzo płynnie, jest przewidywalny i daje pewne prowadzenia zarówno na suchej, jak i mokrej nawierzchni.
Jakie samochody mają stały napęd na cztery koła? Między innymi starsze auta terenowe, ale również niektóre większe limuzyny.
Stały napęd na cztery koła nie jest idealnym rozwiązaniem, jeśli chodzi o jazdę w terenie. Przykładowa sytuacja: jedno koło znajduje się w błocie lub po lodzie, a drugie jest na stabilnej nawierzchni (np. suchym asfalcie).
Po naciśnięciu na pedał przyspieszenia do obu kół trafia siła napędowa, ale ich prędkość obrotowa jest różna – koło na śliskiej powierzchni buksuje, a auto nie rusza z miejsca. Rozwiązaniem może być blokada mechanizmu różnicowego (siła napędowa trafi także do koła o większej przyczepności), ale nie każde auto ze stałym napędem 4x4 ma to rozwiązanie.
Wadą tej technologii są też wielkość i ciężar. Stały napęd zajmuje sporo miejsca i przyczynia się do zwiększenia zużycia paliwa. Jego konstrukcja nie należy do najprostszych, co wpływa na koszty eksploatacji.
Czym wyróżnia się ręcznie dołączany napęd na cztery koła?
Napęd 4x4 dołączany ręcznie to technologia, która była często stosowana w klasycznych terenówkach, a obecnie m.in. w pick-upach. Jest to jeden z najprostszych pod względem konstrukcyjnym mechanizmów.
W tym rozwiązaniu stale napędzana jest oś tylna. Jeśli kierowca chce skorzystać z napędu 4x4, musi dołączyć oś przednią, korzystając z przycisku, dźwigni czy przekładni.
W napędzie na cztery koła dołączanym ręcznie w trybie 4x4 oś przednia i tylna pracują z tą samą prędkością. Mechanizm ten sprawdza się podczas jazdy w terenie. Nie zaleca się jednak dołączać przedniej osi podczas podróżowania po zwykłych drogach. Nie tylko wpływa to na zwiększenie zużycia paliwa. W trybie 4x4 w układzie występują duże naprężenia, więc mechanizm może być bardzo obciążony przy normalnej prędkości drogowej. Zwiększone będzie także zużycie opon.
Jakie są zalety automatycznie dołączanego napędu AWD?
Napęd 4x4 dołączany automatycznie to nowoczesna technologia, która łączy zalety napędu stałego i dołączanego ręcznie. Sprawdza się zarówno na zwykłej drodze, jak i podczas pokonywania mokrych łąk czy błotnistych duktów. Z racji samoczynnego działania, jest też rozwiązaniem najwygodniejszym z punktu widzenia kierowcy.
W napędzie 4x4 dołączanym automatycznie stosuje się sprzęgło międzyosiowe. Samochód w normalnych warunkach ma napędzaną jedną oś (przednią lub tylną). Gdy zachodzi potrzeba, sprzęgło samo dołącza drugą oś. Typową sytuacją jest wykrycie różnicy w prędkości kół przedniej i tylnej osi, ale nowoczesne technologie automatyczne włączają napęd 4x4 także np. podczas przyspieszania czy pokonywania zakrętu.
Współczesne systemy automatyczne działają bardzo płynnie. Ponadto, taki typ napędu pozytywnie wpływa na zużycie paliwa, druga oś jest bowiem dołączana tylko wtedy, gdy jest to konieczne.
Dołączany automatycznie napęd AWD w nowoczesnych SUV-ach
Świetne właściwości terenowe, pewna trakcja na asfalcie i konstrukcja, która przyczynia się do obniżenia zużycia paliwa i emisji CO2 – to cechy napędów montowanych w dobrych SUV-ach premium. Jak są zbudowane?
W samochodach sportowo-użytkowych stosuje się kilka różnych rozwiązań. Przykładowo, Land Rover dopasowuje typ automatycznego napędu 4x4 do wymagań konkretnego segmentu. Inny system jest montowany w kompaktowym modelu Range Rover Evoque, a inny w Land Roverze Defenderze.
STANDARD DRIVELINE 2
Standard Driveline 2 to napęd 4x4 dołączany automatycznie, który jest rozwinięciem Standard Driveline pierwszej generacji z systemem, w którym zamiast pojedynczego sprzęgła sterowanego elektro-hydraulicznie, użyty został elektromechanicznie sterowany pakiet sprzęgłowy. Nowocześniejsza i lżejsza konstrukcja pozwoliła zredukować zużycie energii elektrycznej i mechanicznej aż o 66%, co przekłada się na mniejsze zużycie paliwa i redukcję emisji CO2.
Najważniejsze cechy Standard Driveline 2, stosowanego w modelach Discovery Sport i Range Rover Evoque, to:
- automatyczne działanie i aktualizowanie danych o sytuacji drogowej 100 razy na sekundę,
- zmiana rozdziału momentu obrotowego między przednią a tylną oś w sposób ciągły,
- rozdział napędu w proporcjach 90/10 między przód i tył w normalnych warunkach, przy prędkości powyżej 35 km/h,
- rozdział moment w proporcjach 50/50 między osiami w warunkach ograniczonej przyczepności,
- w chwili wykrycia uślizgu, rozdział momentu może wynosić od 90/10 do 10/90 między osiami,
- tryby jazdy na deszcz, lód i śnieg,
- w trybie dynamicznym zwiększa się moment obrotowy przekazywany na tył, co zwiększa zwinność auta.
ACTIVE DRIVELINE 2
Dobrej klasy SUV sprawdzi się zarówno na asfalcie, jak i w terenie. Niektóre wersje są stworzone po to, żeby służyć przede wszystkim do pokonywania długich dystansów i dawania frajdy z jazdy. Do takich modeli należą m.in. Range Rover Evoque HST (300 KM) i Discovery Sport P290 (290 KM).
Samochody te zostały wyposażone w system Active Driveline 2, który charakteryzuje się tym, że:
- jest nastawiony na zwinność i możliwość dynamicznego pokonywania zakrętów – gdy napędzane są obie osie, więcej momentu obrotowego trafia do tylnego zewnętrznego koła, aby zmniejszyć podsterowność,
- napęd tylnej osi jest odłączany, gdy nie jest potrzebny – zapewnia to mniejsze zużycie paliwa,
- gdy napęd tylnej osi jest potrzebny do zwiększenia trakcji, jest dołączany w mniej niż 400 ms,
- w razie konieczności, dwa tylne sprzęgła przekazują moment obrotowy na koło o największej przyczepności – daje to efekt podobny do blokady mechanizmu różnicowego.
ELECTRIC REAR AXLE DRIVE
Hybrydowe SUV-y typu plug-in to modele, które pozwalają na ekonomiczną jazdę po mieście (dzięki zasięgowi elektrycznemu sięgającemu kilkudziesięciu kilometrów), dynamiczną jazdę w trasie (współpraca silnika spalinowego i elektrycznego) oraz pewną jazdę w terenie (wysoki moment obrotowy). Samochody spalinowo-elektryczne wymagają nowatorskiego napędu na obie osie.
W miejskich hybrydach plug-in marki Land Rover (modele o oznaczeniu P300e) napęd na cztery koła nie wymaga zastosowania tradycyjnego mechanizmu różnicowego. Przednia oś jest napędzana przez silnik spalinowy. Silnik elektryczny w razie potrzeby napędza oś tylną. Włącza się w podczas intensywnego przyspieszania czy utracie przyczepności.
AWD Z IDD I 2-STOPNIOWĄ SKRZYNIĄ ROZDZIELCZĄ
Topowe modele SUV wymagają topowego rozwiązania z zakresu automatycznie dołączanego napędu 4x4. Takim jest AWD z systemem Intelligent Driveline Dynamics (IDD) oraz 2-stopniową skrzynią rozdzielczą. Napęd ten jest stosowany w modelach Range Rover Sport, Range Rover, Land Roverach Defender i Discovery, w tym także w modelach hybrydowych typu plug-in.
Napęd ten ma mokre sprzęgło wielopłytkowe i funkcję sterowania momentem obrotowym (Torque On Demand). Najważniejsze cechy to:
- zmienny rozdział momentu obrotowego pomiędzy przednią i tylną osią w zależności od warunków (napęd na tył, gdy priorytetem jest oszczędność; dołączenie przodu, gdy trzeba poprawić trakcję),
- w ekstremalnych sytuacjach, np. w wykrzyżu osi, nawet 100% momentu obrotowego może trafić na jedną oś,
- pełna zmiana przeniesienia mocy od 100% na tył do 100% na przód trwa tylko 165 ms,
- dodatkowe przełożenie redukcyjne 2,93:1 pozwala na bezpieczną jazdę z niską prędkością w trudnych warunkach terenowych,
- system IDD przewiduje utratę trakcji i dopasowuje ustawienia napędu, a nie tylko na nią reaguje.